Η ιστορία του οχυρού και του υπόγειου καταφυγίου της Ραφήνας, ξεκινά την πρώτη Μαΐου του 1941 με την είσοδο των Γερμανών στην περιοχή, οι οποίοι κατασκεύασαν στο λόφο Παναγίτσα που βρίσκεται νοτιοδυτικά από το κέντρο της πόλης της Ραφήνας, οχυρωματικά έργα για την επίβλεψη του παρακείμενου λιμένα. Η δημοτική αυτή έκταση καταλαμβάνει περίπου 300 στρέμματα και έχει εξαιρετική θέα προς το λιμάνι, το κέντρο της Ραφήνας και την Πεντέλη.
Οι Γερμανοί επιστράτευσαν όλους τους ραφηνιώτες από 16 έως 60 χρονών και τους υποχρέωναν σε αγγαρεία στην κατασκευή του οχυρού. Οι οποίοι κατασκεύασαν στο λόφο Παναγίτσα που βρίσκεται νοτιοδυτικά από το κέντρο της πόλης της Ραφήνας, οχυρωματικά έργα για την επίβλεψη του παρακείμενου λιμένα.
Η δημοτική αυτή έκταση καταλαμβάνει περίπου 300 στρέμματα και έχει εξαιρετική θέα προς το λιμάνι, το κέντρο της Ραφήνας και την Πεντέλη. Ο χώρος περιφράχθηκε με αγκαθωτά συρματοπλέγματα και ανάμεσα στους πασσάλους είχαν τοποθετήσει νάρκες.
Αυτή τη στρατηγική θέση επέλεξαν, ώστε να μπορούν να εποπτεύουν όλη την περιοχή. Η περιοχή μετά τα οχυρωματικά έργα που έκαναν ονομάστηκε «Λόφος του Οχυρού» και ήταν το αρχηγείο τους.
Στο κέντρο του Οχυρού, στο σημείο με την καλύτερη θέα έστησαν ένα μεγάλο παρατηρητήριο για να ελέγχουν το Νότιο Ευβοϊκό. Ολοι οι άνδρες της περιοχής άνοιξαν στοές και έκαναν όλες τις βαριές οικοδομικές εργασίες για να στηθούν τα πολυβολεία. Στο λόφο χτίστηκαν καταλύματα, καταφύγια, υπόγειες τσιμεντένιες αποθήκες πυρομαχικών και ορύγματα.
Το οχυρό διέθετε πέντε περιστρεφόμενα κανόνια που προέρχονταν από τη Γαλλία, από τη περίφημη γραμμή Μαζινό, η οποία κατέρρευσε μπροστά στη γερμανική ορμή.
Στη συνέχεια κατασκεύασαν βάσεις αντιαεροπορικών, άνοιξαν στα βράχια ορύγματα δημιουργώντας φυσικά παρατηρητήρια και έστησαν πολυβολεία από μπετόν σε διάφορες θέσεις της Ραφήνας.
Για ασφάλεια έχτισαν και ένα αντιαρματικό τείχος με πύλη, ώστε να ελέγχουν όποιον ήθελε να περάσει στο λιμάνι. Πίστευαν ότι το τείχος θα τους προστάτευε από ενδεχόμενη συμμαχική απόβαση ή χτύπημα της αντίστασης. Η αντιαρματική τάφρος μετά την Κατοχή μπαζώθηκε και ίχνη της βρίσκονται εκεί που είναι το σημερινό πάρκο Καραμανλή, στις αρχές του οικισμού Πρωτέα.
Πριν από τα Χριστούγεννα του 2012, ο Δήμαρχος Ραφήνας-Πικερμίου, υποψιαζόμενος ότι η περιοχή του λόφου δεν είναι καθαρή από παλιά ξεχασμένα πυρομαχικά, και επιθυμώντας να την καταστήσει ακίνδυνη για τους επισκέπτες, ζήτησε από το Τάγμα Εκκαθαρίσεως Ναρκοπεδίων Ξηράς (ΤΕΝΞ) του Ελληνικού Στρατού να πραγματοποιήσει σχετικό έλεγχο.
Οι έρευνες της ειδικής ομάδας φανέρωσαν πράγματι ξεχασμένα παλιά πυρομαχικά σε πολύ μικρό βάθος, δικαιώνοντας την επιμονή του δημάρχου, αλλά και κρίνοντας ως αδικαιολόγητη την μέχρι τότε προσβασιμότητα του χώρου χωρίς ειδική σήμανση, παρά την επικινδυνότητα, που αποδείχθηκε από τα ευρήματα των ναρκαλιευτών.
Το ύψος του λόφου φτάνει τα 60 μέτρα και στη δασική βλάστηση κυριαρχεί η χαλέπιος πεύκη. Χαρακτηριστικό της μορφολογίας του εδάφους είναι η ρεματιά που διασχίζει το δάσος από Βορρά προς Νότο.
